اوتیسم

اوتیسم یک اختلال عصب-رشدی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیر طبیعی مشخص می شود. ظهور آن در سالهای اولیه کودکی همراه با نقص در تعاملات و روابط اجتماعی و اختلال در گفتار و زبان و حرکات بدن می باشد‌.

اختلال اتیسم به عنوان یک طیف از محدودیت های شناختی ، الگوهای کلیشه ای رفتار و نقص توجه در نظر گرفته می شود که در نهایت کودک اتیستیک بسته به شدت و ضعف موارد فوق در نقطه ای از طیف قرار می گیرد.

اوتیسم یک اختلال طیف در نظر گرفته می شود زیرا می تواند در افراد مختلف به طور متفاوت و به درجات مختلف ظاهر شود. در حالی که برخی از افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط کلامی مشکل داشته باشند، برخی دیگر ممکن است با علائم غیرکلامی مانند حالات چهره یا زبان بدن دست و پنجه نرم کنند.

به طور مشابه، برخی ممکن است در کارهای خاص مانند ریاضیات یا هنر برتر باشند در حالی که برخی دیگر ممکن است با کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن خود دست و پنجه نرم کنند. معمولاً در اوایل دوران کودکی تشخیص داده می شود، اما در مراحل بعدی زندگی نیز قابل تشخیص است.

از آنجایی که اوتیسم یک بیماری پیچیده و متنوع است که می تواند تأثیرات متفاوتی بر افراد بگذارد، نیاز به حمایت و مراقبت فردی از هر فرد بر اساس نیازها و نقاط قوت خاص او دارد.

علت ایجاد اتیسم در کودکان

تا کنون هیچ علت قطعی و مشخصی را برای این اختلال ذکر نکرده اند و همین موضوع امر درمان را پیچیده تر و ضرورت تشخیص صحیح و برنامه ی درست درمانی-آموزشی  را آشکارتر می سازد.

مجموعه ای از عوامل وراثتی و محیطی در ایجاد و شدت و ضعف اختلال اتیسم موثر هستند. برخی از متخصصان در این امر کم شدن روابط عاطفی و اجتماعی والدین با کودک را مهمترین عامل ابتلا به اتیسم عنوان می کنند که این ادعا در مورد اتیسم خفیف که بیشتر ماهیت روانی و اجتماعی دارد صدق می کند و در اتیسم شدید ناهنجاری ها در عملکرد مغز و عوامل بیولوژیک و ژنتیک نقش کلیدی تری دارند.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که اتیسم یک اختلال در بدو تولد و مادام العمر می باشد که با تشخیص صحیح و به موقع آن و به کارگیری برنامه ی کامل درمانی و آموزشی و حمایتی می توان شرایط را برای کودک اتیستیک بسیار بهتر کرد.

علائم اوتیسم

اوتیسم یک بیماری پیچیده و متنوع است که افراد را به طور متفاوت تحت تاثیر قرار می دهد. در حالی که علائم می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد، برخی از علائم رایج اوتیسم عبارتند از:

مشکل در برقراری ارتباط

این می تواند شامل تاخیر در رشد زبان، زبان تکراری و مشکل در درک ارتباطات غیرکلامی مانند حالات چهره و لحن صدا باشد. برخی از افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است برای شروع یا حفظ مکالمات مشکل داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در بیان نیازها و احساسات خود مشکل داشته باشند.

مشکل در تعامل اجتماعی

بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم با تعاملات اجتماعی دست و پنجه نرم می کنند. آنها ممکن است در دوست یابی مشکل داشته باشند، نشانه های اجتماعی یا آداب معاشرت را درک نکنند، یا اصلاً به معاشرت علاقه ای ندارند. برخی از افراد ممکن است در درک دیدگاه ها یا احساسات دیگران نیز مشکل داشته باشند.

علایق محدود و رفتارهای تکراری

یکی دیگر از مشخصه های اوتیسم، علایق محدود و رفتارهای تکراری است. این می تواند به طرق مختلفی ظاهر شود، مانند ردیف کردن اسباب بازی ها، تکرار کلمات یا عبارات مشابه، یا ناراحت شدن از تغییرات روتین یا محیط. برخی از افراد مبتلا به اوتیسم نیز ممکن است علاقه شدیدی به موضوعات یا موضوعات خاص داشته باشند.

توجه به این نکته ضروری است که اینها تنها برخی از علائم رایج اوتیسم هستند و هر فرد مبتلا به اوتیسم منحصر به فرد است. تشخیص رسمی توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی واجد شرایط برای تعیین اینکه آیا فردی مبتلا به اوتیسم است و به چه نوع حمایتی ممکن است نیاز داشته باشد، ضروری است.

برخی دیگر از علائم این اختلال عبارتند از :

– تاخیر کلامی

– عدم ارتباط طبیعی و مناسب با افراد به خصوص همسالان و عدم تماس چشمی

– علائق یا ترس های غیر معمول

– کلیشع های حرکتی و کلامی نظیر بال بال زدن و تقلید و اکو کردن اصوات

– نقص توجه و تمرکز و پایداری روی موضوعات

– اخلال در یادگیری و مهارت های ذهنی – شناختی و خودیاری

– اخلال در کارکردهای حسی

– مشکلات تغذیه ای ، بلع و گوارش

علائم و نشانه های اولیه اوتیسم در نوزادان و کودکان نوپا

اوتیسم را می توان از 18 ماهگی تشخیص داد و مداخله زودهنگام برای بهبود نتایج برای کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار مهم است. در اینجا برخی از علائم و نشانه های اولیه اوتیسم در نوزادان و کودکان نوپا آورده شده است:

عدم ارتباط چشمی

یکی از اولین نشانه های اوتیسم عدم تماس چشمی یا اجتناب از نگاه است. نوزادان ممکن است به لبخند والدین خود یا سایر حالات چهره پاسخ ندهند.

تاخیر در رشد گفتار

تاخیر در رشد گفتار یکی دیگر از علائم شایع اوتیسم در کودکان خردسال است. آنها ممکن است تا زمانی که به 12 ماهگی می رسند غرغر نکنند، اشاره نکنند، یا حرکات دیگری انجام دهند.

رفتارهای تکراری

رفتارهای تکراری مانند تکان دادن دست، تکان دادن یا چرخاندن اشیاء نیز از علائم شایع اوتیسم در کودکان خردسال هستند.

مشکل در تعامل اجتماعی

نوزادان و کودکان نوپا مبتلا به اوتیسم ممکن است در تعاملات اجتماعی با دیگران مشکل داشته باشند. آنها ممکن است به نام خود پاسخ ندهند، علاقه کمی به بازی با دیگران نشان دهند، یا ترجیح دهند به تنهایی بازی کنند.

توجه به این نکته ضروری است که این علائم لزوماً به این معنی نیست که کودک مبتلا به اوتیسم است. با این حال، اگر متوجه هر یک از این علائم در کودک خود شدید، مهم است که با پزشک اطفال یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد اینکه آیا ارزیابی اوتیسم ضروری است یا خیر صحبت کنید. تشخیص زودهنگام و مداخله می تواند تفاوت قابل توجهی در بهبود نتایج برای کودکان مبتلا به اوتیسم ایجاد کند.

شروع اختلال

به طور کلی می توان گفت اختلال اتیستیک سه نوع شروع بالینی دارد.

نوع اول: کودک علائم را در مدت کوتاهی بعد از تولد نشان می دهد و نشانه های آن شامل فقدان واکنش های قابل پیش بینی نسبت به در آغوش گرفتن، لبخند زدن و ارتباط چشمی ضعیف می باشد.

نوع دوم: در نوع دوم کودک تا سنین ۲ تا ۳ سالگی طبیعی به نظر می رسد و سپس پس رفت نموده و مهارت های قبلی خود را از دست می دهد. در این نوع شروع نشانه ها ممکن است زود تر آشکار شوند اما برای تشخیص کافی نمی باشند.

نوع سوم: شروع بعد از ۳ سالگی می باشد که به آن شروع تاخیری می گویند.

درمان

 درمان کودکان اتیستیک در مرحله اول با تشخیص ، ارزیابی و غربالگری آغاز می شود. سپس درمان تیمی مناسب شامل کاردرمانی ذهنی، گفتار درمانی ، دارودرمانی، رفتاردرمانی، موسیقی درمانی و …. اجرا می شود.

روش های درمانی متعددی وجود دارد که برخی از کارآمدترین و موثر ترین آنها شامل موارد زیر است:

– آموزش و درمان بر اساس تحلیل رفتار کاربردی( ABA)

-درمان پاسخ محوری( PRP)

-سیستم ارتباط بر مبنای مبادله تصویر( PECS)

-درمان بر اساس نیازها و توانایی ها و علایق فردی کودک (TEACCH)

تمامی روشها و استراتژی درمان و پروسه ی آن نیاز به روحیه مناسب ، همکاری و پذیرش و درک والدین نسبت به اختلال و واقع بینی نسبت به شرایط کودک دارد .

فراموش نکنیم که کودکان اتیستیک فرشتگانی روی زمین هستند با نیازهای ویژه که با حمایت و یاری مان و لطف پرودگار می توانیم مسیر زندگی را برایشان روشن و هموار  سازیم.